جلسه آخر آموزش وزن شعر - عروض و قافیه

مراحل تقطیع:

 

 

 

1/ درست و روان خواندن شعر با رعایت اصول دکلماسیون و حذف آنچه در خط هست ولی تلفظ نمی شود.

 

2/ هجا هجا خواندن تمام ابیات بر اساس تلفظ نه کتابت (مثل بخش کردن کلمات در کلاس های ابتدایی).

 

3/ هجا هجا نوشتن مصراع اول و سپس هجا هجا نوشتن مصراع دوم در زیر مصراع اول به گونه ای که هجاهای مصراع دوم به ترتیب دقیقاً در زیر هجاهای مصراع اول قرار گیرد.

 

4/ قرار دادن علائم هجایی کوتاه و بلند (U , ـ ) در زیر هجاها

 

5/ گروه بندی هجاها (بنا به توالی و تکرار: دوتا دوتا ـ چهارتا چهارتا ـ سه تا سه تا ـ پنج تا پنج تا ـ هفت تا هفت تا

 

 ـ هشت تا هشت تا)

 

6/ اگر مصراع دارای دو گروه هفت تایی یا هشت تایی باشد, هر گروه آن مجدداً به دو گروه (3 و 4 یا 4 و 3)  و (4 و 4) تقسیم می شود.

 

7/ اگر هجاهای کوتاه و بلند پراکنده باشد نه مرتب و مکرر, بیت دارای وزن ناهمگون است. در این صورت بندهای  5 و 6 قابل اجرا نیست. می توان به وسیله ی حفظ اوزان ناهمگون, وزن را بر بیت عرضه کرد و گروه بندی مناسب را انجا داد. (ناگفته نماند که این روش پس از آموخته شدن کامل ذهن با اوزان, در مورد تمام وزن ها به کار گرفته  می شود).

 

8/ گذاشتن معادل برای گروه های هجایی مطابق جدول ارکان عروضی (مثل U ـ ـ = فعولن).

 

9/ تعیین نام وزن شعر= کجایید ای شهیدان خدایی ← مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل (فعولن) ← وزن ساده ی مفاعیلن سه رکنی ناقص

 

مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن ← وزن همگون مفعول مفاعیلن کامل دوری»